The Finance Brothers
The website to financial freedom!
The Finance Brothers

💳 Nederlandse Regels voor Leningen & Krediet

Alles wat je moet weten over de wet- en regelgeving rondom lenen in Nederland—van consumentenkrediet tot BKR-registratie. Bij The Finance Brothers leggen we het helder en no-nonsense uit, zodat jij veilig en bewust kunt lenen.

📜 1. Wettelijke Kaders & Toezichthouders

🏛️ (Rechtbank / wetboek)

  1. Wet op het financieel toezicht (Wft)
    • Hoofdwet waarin de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB) regels handhaven voor kredietverstrekkers.
    • Leningaanbieders hebben een vergunning nodig van zowel DNB (solvabiliteit) als AFM (producttoezicht).
  2. Wet op het Consumentenkrediet (Wck)
    • Uitwerking van de Europese Richtlijn Consumentenkrediet (2008/48/EG).
    • Regelt voorwaarden voor consumentenkrediet: informatieplichten, transparantie (JKP, rente), recht van herroeping, maximale looptijden en kredieten.
  3. Bureau Krediet Registratie (BKR)
    • Houdt het Centraal Krediet Informatiesysteem (CKI) bij.
    • Iedere lening (> € 250) en kredietvorm (> € 250) moet bij BKR worden gemeld.
    • AFM ziet toe op correcte BKR-registraties door kredietverstrekkers.

🔍 Kort samengevat:

  • AFM waakt over consumentinformatie, reclame en eerlijke marktpraktijken.
  • DNB beoordeelt of kredietverstrekkers financieel gezond zijn.
  • BKR registreert jouw schuldgegevens zodat overkreditering (te veel lenen) wordt voorkomen.

🏦 2. Vergunning & Autorisaties

🔐 (Slot / vergunning)

  • Vergunning AFM:
    • Iedere partij die kredieten verstrekt of bemiddelt, moet een vergunningsaanvraag indienen bij de AFM (Wft).
    • AFM toetst of de onderneming deskundig, integer en betrouwbaar is én voldoet aan passende beheersmaatregelen.
  • Vergunning DNB:
    • Grotere banken en kredietinstellingen (i.c. als betaling of krediet verstrekken een bankfunctie raakt) vallen onder DNB-toezicht.
    • DNB controleert solvabiliteit (kapitaalvereisten), liquiditeit en risicobeheer.
  • Uitzonderingen:
    • Sommige kleinschalige kredietverstrekkers (bijv. familie of vrienden) hoeven geen vergunning te hebben, mits het niet commercieel is.
    • Crowdfundingplatforms: vallen vaak onder aanvullende regels (lijkt op Mifid II-achtig regime).

⚖️ 3. Consumentenkrediet: Informatie- & Transparantieplicht

📝 (Checklist / informatie)

  • Voorcontractuele informatie: lender moet je vóór het afsluiten schriftelijk (of per e-mail/PDF) informeren over:
    1. JKP (Jaarlijks Kosten Percentage): inclusief rente, administratie- en eventuele verzekeringskosten.
    2. Hoogte van lening, looptijd en aflossingsschema: duidelijk maandelijks bedrag en totale kosten.
    3. Totale kosten lening: bruto-totaalbedrag dat jij aflost (rente + kosten).
    4. Rentevoet en type rente: vast of variabel, en frequentie van renteherziening (bij variabel).
    5. Gevolgen bij niet-betalen: boetes, incassokosten, BKR-registratie, recht op verhaal (bij onderpand, zoals bij doorlopend krediet soms een borgstelling).
    6. Recht van herroeping (14 dagen): consument kan binnen 14 dagen na akte ondertekening zonder opgave van redenen ontbinden.
    7. Contactgegevens en klachtenprocedures: adres AFM, KvK-nummer, vestiging, klachtenbemiddelaar of Ombudsman Financiële Dienstverlening.
  • Reclame & Vergelijkingssites:
    • AFM stelt dat advertenties duidelijk moeten vermelden JKP en “vraag vrijblijvend een offerte aan” in plaats van “snel lenen”.
    • Misleiding (bijv. “geen BKR-toets”) is verboden.

💸 4. Toetsing & Kredietwaardigheid

🔍 (Vergrootglas / beoordeling)

  • Kredietonderzoek (Art. 4 Wck): iedere kredietverstrekker moet een toets uitvoeren naar jouw financiële situatie vóór verstrekking. Dit omvat:
    1. Inkomen & Bestedingsruimte: loonstrook, jaaropgaven en bewijs van vaste uitgaven (huur, zorgverzekering, alimentatie).
    2. BKR-status: of je al andere kredieten hebt.
    3. Eerdere betalingsachterstanden: BKR-codes (A–H-coderingen) geven aan of je betalingsachterstanden hebt (A = 1–2 weken te laat, H = schuld afgehandeld).
    4. Levensomstandigheden: gezinssituatie, woonlasten, zorgkosten etc.
  • Maximale Lening: geen wettelijke vaste grens, maar zorgplicht vereist dat je niet meer leent dan je kunt terugbetalen. Kredietverstrekker berekent vaak een norm (bijv. maandlast niet hoger dan 30–35% bruto maandsalaris).

📌 Let op:

  • Tussentijdse wijzigingen in inkomen (ontslag, scheiding) moet je doorgeven; kwaliteit van toets kan strikter zijn.
  • Bij doorlopend krediet wordt regelmatig (per 12 maanden) een herbeoordeling toegepast.

🕒 5. Recht van Herroeping (Afkoelingsperiode)

❌ (Kruisje / 14 dagen)

  • Termijn: 14 kalenderdagen (vanaf dag na ondertekening van kredietcontract).
  • Procedure: binnen termijn schriftelijk of per e-mail afmelden; verstrekker moet ontvangen verklaring uiterlijk laatste dag.
  • Kosten: je hoeft géén boete te betalen, maar wel rente vanaf de dag dat je het geld ontving tot de dag dat je het terugbetaalt.
  • Belemmering: kies je ervoor dat de kredietverstrekker de lening direct uitbetaalt vóór het einde van herroepingstermijn, dan loopt de termijn pas na ontvangst van de bedragen en afkoelingsverklaring.

📊 6. JKP & Effectieve Rente

💡 (Rendement / percentage)

  • JKP (Jaarlijks Kosten Percentage) is verplicht te vermelden overeenkomstig EU-regels.
    • Rekening houdend met: rente, administratiekosten, afsluitkosten, incassokosten, verzekeringspremies, etc.
    • Geeft consument de mogelijkheid om verschillende kredieten eerlijk te vergelijken.
  • Maximum JKP: geen specifiek nationaal plafond, maar AFM houdt toezicht; exorbitante JKP’s (bijv. > 20%) worden bij onredelijke kredietvormen (sms-leningen, payday loans) vaak afgewezen of in de media besproken.
  • Renteherziening (bij variabel): minstens één maand vóór herzieningsdatum moet klant geïnformeerd worden over nieuw rentepercentage en effect op maandlasten.

📉 7. BKR-Registratie & Coderingen

🔢 (BKR-cijfers / tabellen)

  • Drempel: alle kredieten > € 250 (duur) op consumentenniveau worden door kredietverstrekkers gemeld.*
  • Coderingen:
    • A-code: betalingsachterstand ≤ 2 weken.
    • B-code: betalingsachterstand > 2 weken ≤ 5 weken.
    • C-code: betalingsachterstand > 5 weken ≤ 9 weken.
    • D-code: betalingsachterstand > 9 weken ≤ 13 weken.
    • E-code: betalingsachterstand > 13 weken ≤ 17 weken.
    • F-code: betalingsachterstand > 17 weken.
    • G-code: eenmalige (≥ 90%) aflossing via verkoop onderpand (bij hypotheek); minder relevant voor consumentenkrediet.
    • H-code: schuldregeling / record beëindigd (geen actieve schuld meer).
  • Verwijdering: registratie blijft 5 jaar staan na laatste melding (bij H-code). Daarna wordt de registratie in principe geschrapt.
CodeAchterstand (weken)Status
A≤ 2Kleine vertraging
B> 2 – ≤ 5Matige vertraging
C> 5 – ≤ 9Aanzienlijke vertraging
D> 9 – ≤ 13Gevaarlijk
E> 13 – ≤ 17Ernstige vertraging
F> 17Zeer ernstige achterstand
H–Aangeleverd & afgewikkeld

📌 Gevaar: een A- of B-codering kan al leiden tot weigering van nieuwe kredieten of hogere rentes. Bij een F-codering kun je géén nieuwe leningen krijgen totdat de code is omgezet naar H na aflossing.

🏦 8. Hypotheken & Verzilveren (Korte Kant)

🏠 (Huis / hypotheek)

  • Hypotheekregels (kort samengevat, al valt dit meestal onder aparte hypotheekwetgeving):
    • Hypotheekrenteaftrek is gunstig, maar aflossingsverplichting (annuiteit of lineair) is wettelijk verplicht voor volledige renteaftrek (geen aflossingsvrije hypotheek zonder beperkingen).
    • Maximale hypotheek gebaseerd op inkomen, leeftijd en risicoprofiel (NHG-provincies; Normeringscommissie Huizenprijzen).
    • Belangrijk voor ontmoeten van BKR-toets: je maandelijks hypotheeklast telt mee als vast lastenpost.
  • Verzilveren (Equity Release):
    • Ouderen kunnen een deel van hun overwaarde vrijmaken via een verzilverhypotheek.
    • Strikte toetsing: klant moet aantonen dat hij/zij rente en kosten kan blijven voldoen.
    • AFM ziet toe dat dit niet leidt tot betalingsproblemen in de toekomst.

⚠️ 9. Voorwaarden bij Doorlopend Krediet & Rood Staan

🔄 (Herhaling / aandacht)

  • Doorlopend krediet:
    • Kredietlimiet vastgelegd, je betaalt maandelijkse rente over opgenomen bedrag.
    • Minimale aflossing: meestal 2,5% van saldo + rente (kan verschillen per aanbieder).
    • Maximale looptijd: geen harde wettelijke limiet, maar AFM adviseert dat de kredietverstrekker na 12 maanden herbeoordeling doet (bestaande leenfaciliteit hercalculator).
  • Rood staan (overdraft):
    • Krediet tot circa € 1.000 – € 2.500 (afhankelijk van bank).
    • Rentepercentage vaak hoger dan doorlopend krediet (8–12%).
    • BKR-melding: als je langer dan 3 maanden structureel rood staat boven € 250, ontstaat er een registratie.

🔄 10. Doorlopend Krediet vs. Persoonlijke Lening (Regelgeving)

⚖️ (Weegschaal / vergelijking)

KenmerkPersoonlijke leningDoorlopend krediet
Type renteVaste renteVariabele rente
JKP verplichtJaJa
Bindende aflossingsverplichtingJa (vast schema)Minimaal 2,5% saldo maandlast
Looptijd12–120 maandenOnbeperkt (bij aflossing binnen 20 jaar *)
Herbeoordeling (BKR)Alleen bij nieuwe aanvraagMinstens elk jaar
Herroepingsrecht (14 dagen)JaJa
BKR-registratieJa (€ 250-drempel)Ja (€ 250-drempel)
Boeterente bij vervroegde aflossingJa (max. 1–2%)N.v.t. (vrij aflossen altijd toegestaan)
  • Een lening die langer dan 20 jaar in stand blijft, moet door kredietverstrekker worden beëindigd volgens EU-regels.

💰 11. Minimale en Maximale Kredietbedragen

📏 (Meetlat / grenzen)

  • Minimale kredietbedragen:
    • Persoonlijke lening: minimaal € 500 (sommige aanbieders € 1.000).
    • Doorlopend krediet: minimaal € 1.000 – € 5.000 per aanbieder.
    • Roodstand: minimaal afhankelijk bank, vaak € 500 – € 2.500.
  • Maximale kredietbedragen:
    • Geen wettelijke bovengrens, maar AFM stelt ‘zorgplicht’: je mag niet te veel lenen in verhouding tot inkomen.
    • AFM-richtlijn: maandlast (rente + aflossing) < 35–40% van netto maandsalaris.
    • BKR kan een kredietplafond instellen op basis van je bestaande verplichtingen (maximale “belastingscapaciteit”).

♻️ 12. Herfinanciering & Oversluiten

🔄 (Pijl / oversluiten)

  • Oversluiten Persoonlijke Lening:
    • Wettelijk recht op boetevrij oversluiten ná 1 jaar, mits restschuld ≥ € 1.000.
    • Kredietverstrekker moet boeteclausule kortomregelen (max. 1% restschuld).
  • Doorlopend krediet oversluiten:
    • Mogelijk, maar boeteclausule geldt niet; je kunt op elk moment geheel aflossen en nieuw doorlopend krediet aanvragen.
    • Let op BKR-melding: na aflossing verdwijnt registratie na 6 maanden (bij H-codering).
  • Hypotheek oversluiten:
    • Hoewel niet focus hier, geldt ook boetevrij herzien ná 1 jaar. Houd rekening met advieskoste- en taxatieksten.

🚨 13. Incasso, Achterstanden & Schuldsanering

🚔 (Waarschuwing / incasso)

  • Achterstand: zodra je meer dan 14 dagen te laat betaalt, kan kredietverstrekker je in gebreke stellen met incassokosten (gemiddeld € 40 per herinnering).
  • BKR-codering: bij > 2 weken onbetaald wordt A-codering geregistreerd; dit blijft minstens één jaar zichtbaar (5 jaar registratie na H-codering).
  • Incassoprocedure:
    1. Aanmaning met incassokosten
    2. Ingebrekestelling (aanmaningsrecht)
    3. Overdracht aan incassobureau / deurwaarder → beslaglegging (loon, bankrekening).
  • Schuldsanering (Wsnp):
    • Als betalingsproblemen onoplosbaar lijken, kun je via de rechtbank de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) aanvragen.
    • Run time. De Wsnp duurt 3 jaar, daarna restschulden kwijtgescholden (op voorwaarden).
    • Niet alle schulden vallen onder Wsnp (bijv. studieleningen soms uitgesloten, of belastingchulden).

📢 14. Reclame & Marketingregels

📣 (Megafoon / reclame)

  • AFM-richtlijnen: advertenties voor leningen mogen niet misleidend zijn. Verplicht: JKP, “vraag een vrijblijvende offerte aan” in plaats van “snel geld”.
  • Verbod op targeting kwetsbare groepen: geen agressieve marketing gericht op mensen met een laag inkomen of grote schulden.
  • Verplichte waarschuwingen:
    • “Denk goed na voordat je leent.”
    • “Vraag een onafhankelijke berekening aan.”
    • “Bij te laat betalen kunnen extra kosten en BKR-registratie volgen.”

🔎 15. Overzicht: Belangrijkste Normen & Termijnen

OnderwerpRegel / termijn
Herroepingsrecht14 dagen na ondertekenen kredietakte (schriftelijk of e-mail)
BKR-registratie drempelIedere consumptieve lening > € 250; roodstand > € 250 (na 3 maanden)
BKR-codering bewaartermijn5 jaar na H-codering (na aflossing)
Herbeoordeling doorlopend kredietMinstens 1× per 12 maanden (AFM-richtlijn)
Boete vervroegd aflossenMax. 1–2% van restschuld (pers. lening) / vrij bij doorlopend krediet
Maximale maandlastNiet hoger dan 35–40% van netto besteedbaar inkomen (AFM-advies)
JKP-vermeldingVerplicht in iedere advertentie, offerte en contract
Avisering renteherzieningMinstens 1 maand vóór ingangsdatum nieuwe rente bij variabele rente
Minimale kredietbedragenPers. lening ≥ € 500 / Doorlopend krediet ≥ € 1.000 / Roodstand ≥ € 500 (afhankelijk bank)
Hoogte boeteclausule oversluitenMax. 1% (na 1 jaar)

🤔 16. Veelgestelde Vragen (Regelgeving)

  1. Mag een kredietverstrekker mij weigeren als ik geen vaste baan heb?
    • Ja, kredietverstrekker heeft zorgplicht en kan bij onvoldoende inkomen een aanvraag afwijzen. Zelfs zzp’ers of tijdelijke contracten worden strikter beoordeeld.
  2. Hoe lang mag ik rood staan zonder BKR-registratie?
    • Korter dan 3 maanden onder € 250; na 3 maanden structureel > € 250 volgt melding.
  3. Kan ik mijn rechter op herroepingstermijn in de praktijk verlengen?
    • Alleen als kredietverstrekker instemt; formeel is het strikt 14 dagen. Na afkoeling pasgeld tussen uitbetaling en ontbinding moet je terugbetalen.
  4. Is er een maximum rente voor doorlopend krediet?
    • Wettelijk geen hard maximum, maar AFM kan handhaven op onredelijke voorwaarden. De SRP-normen (Sociaal en Rendementelijk Perspectief) beperken reële rentes.
  5. Wat gebeurt er als ik na 5 jaar nog een A-codering heb?
    • Iedere A-codering blijft zichtbaar tot 1 jaar na de laatste melding. Vervolgens, als de schuld is afgelost (H-codering), blijft de registratie nog 5 jaar staan voor historisch inzicht.
  6. Moet ik zelf naar BKR om iets te regelen?
    • Nee, kredietverstrekkers melden automatisch aan BKR; je kunt wel via BKR zelf inzage in je eigen rekening aanvragen (kost € 20 per jaar) om te controleren op fouten.

📌 17. Samenvatting & Tips

💼 (Koffer / overzicht)

  • Wck & Wft vormen samen het juridische fundament.
  • Vergunningen AFM & DNB zorgen dat kredietverstrekkers betrouwbaar en solide zijn.
  • JKP & Toetsing beschermen jou als consument tegen onnodige kosten en te hoge schulden.
  • BKR-registratie geeft inzicht in jouw schulden en voorkomt overkreditering.
  • Herroepingsrecht (14 dagen) geeft een moment om alsnog af te zien van de lening.
  • AFM-reclamevoorschriften voorkomen misleidende aanbiedingen.
  • Verantwoord lenen betekent: bereken vooraf je draagkracht, leen niet meer dan je aankunt, en houd rekening met rente- en kostenstijgingen.

👉 Onze tips:

  1. Vraag meerdere offertes aan en vergelijk JKP’s en voorwaarden.
  2. Beoordeel je begroting: houd minimaal 30% buffer vrij van je netto-inkomen vóór je een lening afsluit.
  3. Houd je BKR-status in de gaten: vraag jaarlijks je BKR-gegevens op om verrassingen te voorkomen.
  4. Wees kritisch op online leningen (sms-/payday loans): vaak zeer hoge rentes en onduidelijke voorwaarden.
  5. Overweeg alternatieven: sparen, uitstel van aankoop of een (kosteloze) doorbetalingsregeling met leverancier.

⚠️ Disclaimer

  • Deze informatie is bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en vervangt geen professioneel advies.
  • Wet- en regelgeving kan wijzigen; controleer altijd actuele regels via AFM, DNB en officiële overheidsbronnen (bijv. www.rijksoverheid.nl, www.bkr.nl).
  • The Finance Brothers aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden of gevolgen voortvloeiend uit het gebruik van deze informatie.